К основному контенту

Сообщения

Сообщения за март, 2019

NE USHÍN OQÍWǴA KIRIW SONSHELLI QÍYÍN? TESTLERDI TESTTEN ÓTKIZEMIZ

Jaqsı bilesiz, oqıwshılıq dáwirlerimizde muǵállimlerimiz ótilgen temalardı jaqsılap túsingen hám ol tuwralı óz pikirin anıq ayta alatuǵın oqıwshılardı ziyrek dep esaplaytuǵın edi. Sol gezleri aramızda eki betlik tekstti yadlap kelip, doskaǵa shıǵıp, zuwıldatıp aytıp beretuǵınlar da joq emes edi. «Mekteptegi ustazlarımız talay aytqan: “ Maǵan kitaptaǵı sózlerdi emes, óz túsinigińdi ayt”». E sińizde me, muǵállimlerimiz bizge ana tili sabaǵınan baqlaw jumısın alǵanda diktant jazdırıp — sawatımızdı, ádebiyat sabaǵınıń qadaǵalaw jumıslarında bolsa, bayan jumısı jazdırıp — sol kitaptaǵı ádebiy shıǵarmalardan ózimizge qanday tásirlerdi alǵanımızdı, olardıń mazmun-mánisi haqqında soraytuǵın hám til baylıǵımız óskenligin tekseretuǵın edi. Bıraq, heshqashan ádebiyat sabaǵınan test alınbaǵan! Sebebi, mektep programmasına ádebiyat sabaqlıǵınıń kirgiziliwindegi baslı maqset — oqıwshını kórkem ádebiyat úlgileri menen tanıstırıw hám onıń ádebiy sóylew tilin ósiriw. Al, kerisinshe, búg...

LATÍN DEDIM BE LATÍN: ÁRMANÍMDAǴÍ KLAVIATURA

Házirde ana tilimiz óziniń eski kirill jazıwın latın jazıwına almastırıp atırǵanı bárshege málim. Sonday bir waqıtta, bul ózgeriske narazı bolıp júrgen úlken jastaǵı áwlad wákilleri de aramızda joq emes. Al, men bolsam sonday insanlardan narazı bolıp júrmen. Óytkeni, bir jazıwdan ekinshi jazıw túrine ótiwde júzege kelgen toqtalıslar, irkilislerde áne sol úlken áwladti ayıplayman. Kúnlerdiń birinde doslarımnan biri mennen soradı: — Ne ushın kirill jazıwın jaqtırmaysań? — Qáydem... Bálkim, bizlerge latındı úyretip, «Sen mına jaqta sabaǵıńdı latında jaza ber, al bizler mına jaqta hújjetlerdi kirillda júrgize beremiz» degendey, kirilldan keshe almay atırǵan úlken áwlad sebepli shıǵar, — dep juwap berdim men. Yaq, men kirill jazıwın jaqtırmayman deyjaq emespen. Kirill jazıwınıń da dúnya tilleri, ásirese slavyan tilleriniń arasında óz ornı bar. Degen menen bul jazıw túrkiy tilleri ushın oǵada qolaylı dep aytıp bolmaydı. Sonlıqtan, burınǵı awqam quramında bolǵan 25 túrkiy tildiń kópsh...