QMU «Jurnalistika» kafedrası baslıǵı atına ashıq xat

Bloger Timur Daniyarov Qaraqalpaq mámleketlik universitetiniń «Jurnalistika» kafedrası baslıǵı Zlixa Orazımbetova mánziline bıyılǵı jılǵı qabıllaw imtixanları menen baylanıslı máseleler boyınsha óziniń ashıq xatın jollaydı. 

Húrmetli Zlixa Kıdırbaevna! 

Búgingi tez pát penen rawajlanıw dáwirinde, álbette, hámme nárseniń tiykarı bilim. Áyne usı túsinikke oray, mámleketimizde bilimlendiriw salasına qaratılıp atırǵan dıqqat-itibar hám islenip atırǵan reformalar da anıq maqsetlerge qaratılǵan. 

Atap aytqanda, ótken hám bıyılǵı jıllarda usı tarawdıń ajıralmas bólegi esaplanǵan bahalaw sistemasında da aytarlıqtay ózgerisler júz berdi. Mısal retinde keltirsem, joqarǵı oqıw orınlarına qabıllaw test imtixanlarınıń ótkeriliw formatı ózgertildi. Endilikte bul test sınaqları keń pavilyonlarda, áshkaralıǵı támiyinlengen halda ótkerile baslandı. Sonıń menen birge, test tapsırmalarında da ózgerisler bolıwı kútilmekte. 

Álbette, joqarıda sanap ótilgen ózgerislerdiń bárshesi — jurt keleshegi ushın eń bilimli hám qábiletli jaslardı tańlap alıw niyetinde qılınıp atırǵan iygilikli isler. 

Bilimdi bahalaw sisteması degenimizde, negedur, kópshiligimiz Mámleketlik test orayı tárepinen ámelge asırılatuǵın ekzamenaciya procesin túsinemiz. Bul tábiyiy, álbette. Sebebi, keleshegimiz iyeleri bolǵan san mıńlap jaslardıń ertengi táǵdiri usı test sınaqlarında sheshiledi. 

Lekin, bazı orınlarda abiturienttiń joqarǵı oqıw ornında oqıy alıwın yaki oqıy almawın tolıǵı menen MTO testleriniń nátiyjeleri belgilep bermeydi. Sonday oqıw baǵdarları bar — olarda oqıw ushın abiturientten tek mektep bilimi ǵana emes, ayırıqsha talant ta talap etiledi. Sonlıqtan, bul jónelisler ushın talabanlardı saralap alıwda ulıwmalıq test sınaqlarınan bólek jáne ishki imtixanlar da shólkemlestiriledi, yaǵniy dóretiwshilik imtixanlar.

Biz bilemiz, jurnalistika tálim baǵdarı da usınday ayırıqsha qábilet hám kónlikpe talap etiletuǵın jónelis esaplanadı. 

Respublikamızda bolsa Qaraqalpaq mámleketlik universiteti kóp jıllardan berli elimizge kerekli jurnalist kadrlardı tayarlap kelmekte. 

Házirgi kúnde jámiyetimizde sóz erkinligine ayırıqsha jol ashılıp berilip atırǵanlıqtan, jurnalist hám basqa da baspasóz xızmetkerleriniń abıroyı da kúnnen-kúnge artıp, olardıń miynetleri xalqımız tárepinen joqarı bahalanbaqta. Usılardı esapqa alsaq, jurnalistikaǵa qızıǵıwshı jaslarımızdıń sanı da kún sayın ósip baratırǵanlıǵı óz-ózinen túsinikli boladı. 

Al, endi bul jaslar ózleri qálegen baǵdar boyınsha joqarǵı oqıw ornında tálim alıwı ushın ne qılıwı kerek? — «Bul sorawǵa juwap beriw júdá ańsat: ana tili + shet tilinen test tapsıradı jáne de dóretiwshilik imtixan!»

Tilekke qarsı, búginge deyin abiturientlerimizdiń qızıqtırǵan sorawlarına joqarıdaǵıday etip juwap qaytarılıp kelindi. Yaǵniy, biziń abiturientlerimiz imtixan qaysı pánnen bolatuǵının biledidaǵı, bıraq sol imtixanlarda ózinen qanday kónlikpeler talap etiliwi hám bahalaw kriteriyaları haqqında heshqanday maǵlıwmatqa iye emes. 

Adam kóshege shıqpaqshı bolsa, birinshi náwbette hawa rayına qaraydı. Kún jıllı bolsa — jeńil kiyinedi, suwıq bolsa — kerisinshe, jawın jawıp turǵan bolsa — sayaban kóterip aladı. Bunnan kelip shıǵatuǵını sol: insan kóshede ózin qolaylı sezinip júriwi ushın dáslep terezeni ashıp, átirapqa názer taslawı kerek boladı. Solay eken, abiturientler de bolajaq imtixanlarda ózleriniń bilim hám kompetenciyaların hár tárepleme kórsete alıwı ushın, áweli sol jerde qoyılatuǵın talaplar menen baylanıslı túsinikke iye bolıwı zárúr.

Soǵan say túrde, hárqanday ekzamenator imtixan procesi ótkerilmesinen belgili bir múddet aldın, ol jerde qaralatuǵın kriteriyalar tuwralı maǵlıwmat berip, talabanlardı xabarlandırıwı lazım.

Mine, mısalı, M.V. Lomonosov atındaǵı Moskva mámleketlik universitetiniń dóretiwshilik imtixanları ushın qoyǵan talabın sol joqarǵı oqıw ornınıń veb-saytınan tabıw múmkinshiligi bar. 

Jurfakta oqımaqshı bolǵan rossiyalı abiturientler bolsa usı maǵlıwmatlarǵa tiykarlana otırıp, imtixanlarǵa tayarlıq kóredi, ózine kerekli bolatuǵın kónlikpelerin rawajlandırıp barıwǵa tırısadı.

Degen menen, biziń ne jurnalistikamız, ne arxitekturamız, yaki basqası — dóretiwshilik imtixanlar haqqında abiturientlerge heshnárseni málim etpeydi. Bul bolsa óz náwbetinde imtixanlardıń ádalatlı ótiwine degen isenimniń tómenlewine alıp keledi. Biz qáleytuǵın áshkaralıq, tilekke qarsı, usı ishki imtixanlarda kórinbey atır. 

Házirde derlik hárbir joqarǵı oqıw ornı óziniń veb-saytına, social tarmaqlardaǵı chennellarına iye. Bıraq ta, mine, jańa oqıw jılı ushın hújjet qabıllaw baslanǵanına biraz waqıt bolǵanına qaramastan — keshirersiz — men heshqaysı derekten usı dóretiwshilik imtixanları tuwralı tolıq, anıq maǵlıwmat taba almadım. 

Húrmetli Zlixa Orazımbetova! Men sizden sonı iltimas etip hám talap etip sorar edim: dóretiwshilik imtixanlar: olardıń formatı, bahalaw kriteriyaları hám sol ekzamenaciya procesinde abiturientten talap etiletuǵın kompetenciyalar, kónlikpeler haqqındaǵı tolıq maǵlıwmatlardı kópshilik xabardar bolıwı ushın universitettiń veb-saytı hám social tarmaqlardaǵı lentalarında, ilajı bolsa, jańalıq tarqatıwshı saytlarda da járiyalasańız. Óytkeni, búgingi imtixanı ertengi «táǵdirin» belgileytuǵın abiturientlerimiz bul informaciyalardı biliwge tolıǵı menen haqılı. 

Joqarǵı oqıw orınları ushın hújjet tapsırıw procesi juwmaqlanıwına az waqıt qalǵanlıǵın esapqa alıp, sonı jáne bir márte eskertip ótiwim kerek: bunday qımbatlı maǵlıwmatlar abiturientlerge ekzamenaciya procesi ótkeriliwinen belgili bir múddet aldın beriliwi lazım, imtixan kúni emes! 

Zlixa Orazımbetova, siziń atıńızǵa jollanǵan usı ashıq xat — men oylayman — juwapsız qalmaydı. Sonıń menen birge, bul jerde keltirilgen bárshe usınıs hám talaplar da orınlanadı dep úmit etemen. 

Sheksiz húrmet penen Timur Daniyarov